نحوه ارائه مطالب در کلاس و جلسه دفاع

ارائه شفاهی یا به عبارتی پرزنت کردن پایان نامه، مهم‌ترین فرصت شما برای نمایش دادن توانایی‌هایتان در انجام کار تحقیقاتی و مطالب آموخته شده در طول دوران تحصیل است. بنابراین لازم است برای آن برنامه‌ریزی نمایید و مطالبی را که باید بیان کنید و نحوه و ترتیب ارائه آن‌ها را از قبل مرور نمایید. بیش از هر چیز لازم است توجه داشته باشید که فرصت شما محدود است (در حدود 20 الی 30 دقیقه) و بنابراین لازم است در این فرصت به نکات اصلی اشاره نمایید. از این بابت لازم است بعد از یک معرفی اجمالی از موضوع تحقیق، خودتان به عنوان محقق و اساتید راهنما و مشاور، تمرکزتان روی یافته‌ها و نتایج تحقیق باشد.

نکته حائز اهمیت در جلسه دفاع این است که هرگز نباید از روی اسلایدها روخوانی کنید. چرا که پس از یکی دو دقیقه شنوندگان و حضار در جلسه دفاع، خسته شده و دیگر به شما گوش نخواهند داد. از این بابت لازم است قبلا روی موضوع مسلط شوید و به زبان خودتان مطالب را ارائه نمایید. بنابراین یادتان باشد که اسلایدهای شما برای شنوندگان و حاضرن تهیه شده است و مکمل سخنان شما هستند. برای جذاب شدن ارائه خود لازم است بیشتر از تصاویر، نمودارها و جداول گویا استفاده نمایید و به جای نوشتن متن‌های طولانی، خودتان با زبانی شیوا، مطالب تکمیلی را ارائه نمایید. اگر نگران هستید که در ارائه هر اسلاید مطالب و توضیحات لازم را فراموش نمایید، بهتر است برای هر اسلاید یک صفحه کاغذ اختصاص دهید و مطالب لازم را روی آن یادداشت نمایید.

به‌عنوان نمونه برای یک ارائه ۳۰ دقیقه‌ای زمان‌بندی می‌تواند به‌صورت زیر باشد:

• بیان اهداف تحقیق : ۲ دقیقه
• مرور ادبیات و بیان ساختار کلی کار : ۵ دقیقه
• بیان روش : ۵ دقیقه
• یافته‌ها: ۱۰ دقیقه
• نتیجه‌گیری و توصیه‌ها : ۵ دقیقه

برای مدیریت این جلسه ارائه فشرده لازم است، در خانه بارها و بارها تمرین کنید. تمرین کردن به شما کمک می‌کند که بتوانید در زمان مطلوب ارائه خود را انجام دهید و بدون تکیه به یادداشت صحبت کنید. بهترین ارائه‌ها، آنهایی هستند که فرد چنان تسلطی به موضوع پیدا نموده است که می‌تواند بدون نگاه کردن به یادداشت‌ها و اسلایدها و تنها با استفاده از کلماتی که همان موقع به ذهنشان می‌رسد ارائه خود را انجام ‌دهند.

برای تمرین جلسه دفاع لازم است از قبل بدانید که داوران و حضار ممکن است چه سوالاتی را از شما بپرسند تا بتوانید خود را برای پاسخ دادن به آن‌ها آماده کنید. یادتان باشد که جلسه دفاع برای سنجش میزان مهارت شما در دفاع از کار علمی و تحقیقاتیتان و نحوه انجام آن است. از این بابت تسلط شما در ارائه مطالب و پاسخگویی به سوالات امری تعیین کنند است.

در جلسه دفاع  سؤال‌هایی که  ممکن است داوران از شما بپرسند ، تا حدودی مشخص است. بنابراین از قبل به این سوالات و پاسخی که باید به آن‌ها بدهید، فکر نمایید.

1. چرا از این روش تحقیق استفاده کردی؟ چه چیزی از آن به دست آوردی؟
2. روش‌های جایگزین چه چیزهایی بودند؟
3. محدودیت‌های این روش چه چیزهایی بودند؟
4. یافته‌های کلیدی خود را به‌صورت خلاصه بیان کنید.
5. کدام‌یک از یافته‌ها جالب‌تر است و چرا؟
6. چطور یافته‌های شما با ادبیات در این زمینه مرتبط هستند
7. از کجا متوجه شدید که یافته‌های شما به لحاظ آماری مهم هستند؟
8. ضعیف‌ترین یا قوی‌ترین بخش کار شما کدام بخش‌ها هستند؟
9. کاربردهای عملی کار شما کجاست؟
10. ارتباط کار شما با محقق‌های دیگر چیست؟
11. قصد دارید کدام جنبه‌های کارتان را منتشر کنید و کجا؟ یا کدام جنبه‌ها را منتشر کرده‌اید؟
12. اثر کار شما روی پیشبرد دانش چیست؟
13. مهم‌ترین چیزی که به آن دست‌یافته‌اید چیست؟
14. از فرآیند انجام پایان نامه چه چیزهایی یاد گرفتید؟
15. چه حیطه‌هایی را برای ادامه کار پیشنهاد می‌کنید؟
16. اگر کسی بخواهد در این زمینه تحقیق کند چه توصیه‌ای به او می‌کنید؟
17. و در آخر چه‌کاری انجام داده‌اید که استحقاق گرفتن مدرک کارشناسی ارشد را داشته باشید؟

با توجه به اینکه اکثر دانشجویان از نرم افزار پاورپوینت برای ارائه مطالب خود استفاده می‌نمایند، لازم است نکات زیر را در مورد تهیه این فایل مورد توجه قرار دهید.

لازم است ابتدا مباحث مورد نظر را به دقت مطالعه نمایید و پس از خلاصه نمودن مطالب اقدام به تکمیل فایل پاورپوینت نمایید.

برای ارائه بهتر در جلسه دفاع، ابتدا در منزل چندین بار مطالب را ارائه و تمرین کنید تا در جلسه دفاع، با کمترین زمان و بهترین کیفیت قادر به ارائه مطالب باشید.

دقت نمایید که اسلایدها باید خلوت بوده و برای مخاطب تهیه گردد نه برای شخص ارائه دهنده. شما اسلایدهای پاورپوینت را تهیه می‌کنید تا بتوانید کار علمی خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای دیگران قابل فهم نمایید، بنابراین از تهیه اسلایدهای پر از متن اجتناب کنید. در صورت نیاز و نگرانی از فراموشی مطالبی که باید در هر اسلاید بیان کنید، مطالب قابل بیان را روی کاغذ یادداشت نمایید. (برای هر اسلاید یک صفحه اختصاص دهید)

از تصاویر و نمودارهای گویا و مرتبط با متن استفاده نمایید.

زمینه اسلایدها سفید و متن مشکی باشد.

اندازه قلم تیترها 28 ضخیم و اندازه متن 24 نازک باشد.

در صورت امکان برای جذابتر کردن ارائه خود، از فیلم ها، انیمیشن و تصاویر گویا و مرتبط با کارتان استفاده نمایید.