مبانی مدیریت دولتی
The Fundamentals Of Public Administration
مدیریت دولتی یا اداره امور عمومی (مدیریت عمومی) (Public Administration) یک رشته دانشگاهی است که به مطالعه نحوه بکارگیری و اجرای علوم اداری (مدیریت اداری) در سازمانها شامل: امور مالی، امور حسابداری و حسابرسی، امور اداری و کارگزینی، امور منابع انسانی، امور پشتیبانی و رفاه، امور برنامهریزی و خدمات، امور تغییر و تحول اداری، امور بیمه ای و تأمین اجتماعی، امور تشکیلات و روشها، امور مالیاتی و بودجه و دیگر امور مرتبط با مدیریت پرداخته و کارمندان را برای اینگونه مشاغل آماده میسازد. از طرفی به دلیل وسیع بودن و گستردگی رشته مدیریت دولتی، این رشته به امور تصمیمگیری و خط مشی گذاری عمومی و همچنین به امور توسعه و حکمرانی هم میپردازد. به عبارت دیگر علم اداره عبارتست از نظام اجتماعی خاصی که بر اساس آن عده ای از افراد بشر به منظور نیل به یک سلسله هدفهای نسبتاً مشخص با یکدیگر همکاری میکنند، بدین معنی که تصمیماتی را اتخاذ میکنند و تصمیماتی را به مرحله اجرا و عمل درمیآورند.
پس از جنگ جهانی دوم رشته مدیریت دولتی وارد دانشگاهها شد.
در ابتدای قرن نوزدهم، با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی و ارتباطات، لزوم ورود دولت به عرصههای مختلف اقتصادی، فرهنگی … در کنار فعالیتهای سیاسی موجب افزایش حجم و تنوع فعالیتهای دولت شد.
به منظور آشنایی با مطالبی که در فصلهای مختلف کتاب مطرح خواهد شد. ویدئو زیر را مشاهده نمایید.
فصل یک: آشنایی با جوهره مدیریت دولتی
فصل دو: مدیریت دولتی سنتی
فصل سه: مدیریت دولتی نوین
فصل چهار: رویکردهای اصلاحی کلان متاثر از مدیریت دولتی نوین
فصل پنج: خطمشیگذاری در بخش دولتی
فصل شش: مدیریت راهبردی در بخش دولتی
فصل هفت: نگاهی به مدیریت دولتی در ایران
فصل هشت: مدیریت دولتی در دوران معاصر
فصل نه:ساختار کلان تشکیلات دولت در جمهوری اسلامی ایران
فصل ده: اسلام و مدیریت دولتی
در این دوره به عنوان بخشی از نمره پایان ترم و کار کلاسی دانشجویان هر دانشجو موظف است با انتخاب یک موضوع دلخواه مرتبط با مباحث کتاب، یک مقاله علمی پژوهشی را جستجو نموده و پس از مطالعه و خلاصه برداری در کلاس ارائه نماید. برای دریافت اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک نمایید.
فصل اول: آشنایی با جوهره مدیریت دولتی
اغلب صاحبنظران معتقدند که پیروزی یا شکست دولتها در هر جامعهای به شیوه اداره امور عمومی آن جامعه بستگی دارد. اگرچه از زمانی که مدیریت دولتی به عنوان رشتهای علمی در نظر گرفته شد، تنها کمی بیش از یک قرن می گذرد، اما این رشته مهم هنوز جایگاه واقعی خود را در کشور ما پیدا نکرده است این رشته هم در بعد علمی و هم در بعد عملی دارای ضعفهای بسیار است و تلاش برای ارتقای جایگاه مدیریت دولتی در ایران بدون داشتن پشتوانه علمی مناسب میسر نخواهد شد و این امر نیازمند متون غنی و منسجمی است که درک صحیح و روشنی از مدیریت دولتی به دانشجویان این رشته به منزله مدیران آینده کشور ارائه کنند و برای موفقیت در کاربرد مدیریت در عمل به آنان یاری رساند.
در این جلسه مفاهیم و کلیات مدیریت دولتی نظیر اداره دولت و بخش عمومی حکومت مدیریت و مانند آن را به تفصیل ذکر می کنیم تا ذهن دانشجویان برای درک مفهوم مدیریت دولتی آماده شود.
مطالب این فصل را از بخش ضمائم دریافت نمایید.
اهداف فصل یک:
-
مقایسه اداره امور با مدیریت
-
تشخیص مفاهیم بخش عمومی، دولت، وظایف و ویژگیهای آن
-
توضیح مفهوم مدیریت دولتی، قلمرو و رویکردهای آن
-
مقایسه مدیریت بخش دولتی و مدیریت بخش خصوصی
-
تشخیص ماهیت مدیریت دولتی
-
تشخیص دادن علم و یا هنر بودن مدیریت دولتی
تفاوت بین دو مفهوم اداره امور عمومی و مدیریت دولتی:
-
اداره امور (administration): تلاش همکارانه انسانها برای رسیدن به هدفی آگاهانه. اطاعت از دستور و خدمت کردن.
-
مدیریت (Management): استفاده عاقلانه از ابزار برای تحقق هدفی از پیش تعیین شده. هنر انجام کار با و به وسیله دیگران.
به عبارتی مدیریت فراگرد بهکارگیری موثر و کارآمد منابع انسانی بر مبنای نظام ارزشی پذیرفته شده است که از طریق برنامهریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل عملیات برای دستیابی به اهداف تعیین شده اجرا میشود.
بخش عمومی و دولت:
-
بخش عمومی(public domain):
-مفهوم سیاسی: شامل افرادی که به تصمیمگیری و خط مشیگذاری در جامعه میپردازند.
-تمایز بخش عمومی و خصوصی: در بخش عمومی مالکیت به صورت جمعی است و انگیزه آنها تنها کسب سود نیست. در حالی که در بخش خصوصی مالکیت به صورت فردی است و انگیزه صاحبان کسب سود است.
-
دولت (State):
–دولت بزرگترین نهاد سیاسی کشور است که تسلط پایداری بر ملت یک سرزمین دارد و شامل سه رکن قانونگذاری، اجرایی و قضایی میشود. (در این کتاب منظور از دولت این تعریف است)
–تعریف محدودتر: دولت مبین قدرت اجرایی است و در برگیرنده قوه قانونگذاری و قضایی نیست. (دولت = حکومت)
ویژگیهای دولت:
.1سرزمین مشخص
.2جمعیت
.3حاکمیت: عالیترین مرجع اقتدار و مدعی سلطه انحصاری در درون قلمرو خویش است.
.4منبع قانون: دولت منبع قانون است و یا ماهیت آن سخت به قانون وابسته است.
.5گستردگی هدف:
وظایف دولت:
در گذشته وظیفه دولتها حفظ مرزها و تامین امنیت داخلی بود. اما با رشد جوامع و بروز نارساییهای مختلف، دولت وارد عرصههای مختلف گردید. از این بابت وظایف دولت عبارتند از:
-
تامین کالاهای عمومی
-
نظم، ثبات و تامین عدالت اجتماعی
-
تامین زیرساختهای اقتصادی
-
حفظ رقابت
-
حفاظت از منابع طبیعی
مفهوم مدیریت دولتی:
-
سازماندهی و مدیریت انسانها و سایر منابع برای تحقق هدفهای دولت.
-
اداره در عرصهای سیاسی (محدود کننده) انجام میشود، در حالی که مدیریت در عرصه آزاد، باز و داوطلبانه و مشارکتی به عمل میآید.
-
مدیریت دولتی تاکید میکند که کارگزاران دولتی تنها نباید به فکر دریافت بودجه باشند، بلکه باید به مدیریت بودجه بپردازند و با بخش خصوصی برای عرضه خدمات عمومی قرارداد ببندند و نوعی فرهنگ کارآفرینی، مخاطرهپذیری و پاسخگویی در قبال عملکرد را ترویج دهند.
قلمرو مدیریت دولتی:
-
1- قلمرو علمی- دانشگاهی: حوزهای که مدیریت دولتی در آن مطالعه و دانش و نظریه مدیریت دولتی در آن تولید میشود.
-
2- قلمرو عملی: مدیریت دولتی گاهی در سراسر جامعه و گاهی در بخشهایی از آن نقش ایفا میکند.
رویکردهای مدیریت دولتی:
-
1- رویکرد سیاسی: مدیریت دولتی بخشی از فرآیند دولت و وابسته به دیگر مطالعات در علم سیاست است.
-
2- رویکرد عمومی: در این رویکرد سازمانهای دولتی همانند سازمانهای خصوصی در نظر گرفته میشوند. هدف دستیابی به کارایی است.
-
3- رویکرد حرفهای: مدیریت دولتی حرفهای مانند حقوق و طب در نظر گرفته میشود که برای ایجاد آثار عملی از دیدگاههای نظری مختلف استفاه میشود.
تفاوت مدیریت دولتی با مدیریت بخش خصوصی:
شباهتهای مدیریت دولتی و خصوصی:
-
برنامهریزی و راهبرد
-
مدیریت عناصر درونی
-
مدیریت عوامل اصلی خارجی
-
تمایلات بوروکراتیکی
در فیلم آموزشی کوتاه زیر مروری بر مطالب این فصل شده است.
فصل دوم: مدیریت دولتی سنتی
مدیریت دولتی سنتی
مدیریت دولتی یکی از مهمترین حوزههای تحقیق و مطالعه در علوم اجتماعی است قدمت این فعالیت به قدمت دولت و تمدن بشری است اما پس از جنگ جهانی دوم بود که رشته دانشگاهی شد سازمان های کوچک و نظامهای اداری اولیه برای ایجاد امنیت و برطرف کردن نیازهای مردم تشکیل شده بود ولی با ورود به قرن نوزدهم و انقلاب صنعتی رشد علوم و فناوری و توسعه روزافزون نیازهای انسانی دچار دگرگونی شد.
به عقیده یکی از صاحب نظران، اگر گفته شود مدیریت دولتی منشا و آغاز جدید دارد، این مطلب فقط در تعریفهایی که از مدیریت دولتی شده، صادق است نه در عمل. مدیریت دولتی ریشه در دوران ابتدایی تمدن بشری دارد و قدمت آن به قدمت تمدن های بشری است. در واقع اداره دولت و تمدن همواره در کنار هم وجود داشته و از یکدیگر تاثیر پذیرفته است تمدن موجب رشد و پیشرفت اداره شده و اداره نیز موفقیتهای تمدن را در راه توسعه امکان پذیر ساخته است. اغلب در مورد مدیریت دولتی تجربههای اداری تمدن های باستان نادیده گرفته شده است در حالی که تاریخ آن ها هزاران سال تجربه و رشد و شکوفایی اداری را نشان می دهد.
جوامع ابتدایی بر اساس مقررات ساده اولیه شالوده سازمانهای اجتماعی را تشکیل داده است و با گذشت زمان تجربه نشان داده که بسیاری از این قوانین و مقررات و وضع شده به نفع اعضا قادر است آنها را در مقابل بسیاری از تهدیدهای داخلی و خارجی حفظ کند و رفاه زیادی را برای آنها به ارمغان آورد. در نتیجه بر قوانین مفید تاکید شد و سایر قوانین کنار گذاشته شد و بدین ترتیب سازمانهای اجتماعی و اداری بشر برای اداره امور اقوام و گروههای مختلف مردم با آداب و رسوم زندگی خاص به وجود آمد و قوانین و مقررات آن از نسلی به نسل بعد انتقال یافت. این آداب و رسوم غیر مدون برای دوام این سازمانها ضروری بود و هر کسی که از قوانین سنت سرپیچی میکرد به شدت مجازات می شد. قرنها بعد از این دوران اولیه، بسیاری از متفکران توجه خود را به این جوامع اولیه معطوف کردند و سازمانهای اجتماعی آنها و نحوه اداره آن را بررسی کردند. مطالعه درباره هدف های گروهی این جوامع، مقام و مرجع و وصل کننده قانون ها، اقدام ها و تجربههای آنها از جمله موارد مورد بررسی بود به تدریج بحثهای مهم دیگری درباره سازمانهای اجتماعی اولیه مطرح شد. نظیر چگونگی ایجاد این سازمانها، منشاء حکومت، رابطه حکومت با فرد، لزوم کنترل های عمومی، ضرورت پاداش و مجازات، تقسیم کار میان طبقات مختلف سازمان های اجتماعی، همکاری، تمرکز و هماهنگی و در کل رهبری و مدیریت. در این دوران ایجاد حکومتهای قدرتمند مرکزی و تشکیل امپراطوریهای بزرگ و لشکر کشی ها و فتوحات بدون توجه به اصول اداره کردن و نوع نظم اداری مدون امکان پذیر نبود. در این فصل قصد داریم مدیریت دولتی سنتی را مورد بررسی قرار دهیم و با دقت بیشتری به مطالعه آن بپردازیم.
در دومین بخش از مطالب این فصل به بررسی نظریههای پایهایی مدیریت دولتی سنتی یعنی دو نظریه جدایی سیاست از اداره و نظریه بوروکراسی پرداخته میشود و در نهایت اصول کلی مدیریت دولتی سنتی مطرح میگردند.
در ویدئویی که در ادامه میآید به بررسی ظهور رویکردهای علمی مدیریت و نقش آنها در تکامل مدیریت دولتی سنتی میپردازیم.
.
.
در صورت داشتن هرگونه سوال، ابهام و پیشنهاد، در ادامه مطالب میتوانید در بخش ارسال پیغام، به صورت مستقیم با اینجانب در میان بگذارید.
Thank you so much
سلام جناب دکتر صفری
احتراما ایا شرکت در ازمون میان ترم الزامی است ؟
با سلام
نمره میان ترم دروس کارشناسی ارشد به دوبخش ۴ نمره ایی تقسیم شده است.
۱- شرکت در امتحان میان ترم (این بخش قابل جبران در امتحان پایان ترم است)
۲- مطالعه و ارائه یک مقاله مرتبط با مباحث درس (این بخش قابل جبران با روش دیگری نیست)
با سلام
شرکت در امتحان میانترم الزامی نیست اما به نفع شماست که در آن شرکت نمایید.
سلام استاد عزیز وقت شما بخیر می خواستم خواهش کنم لطفا یک منبع در خصوص اشنایی با نحوه تهیه مقالات علمی ودانشگاهی به من معرفی کنید من دانشجوی ترم یک هستم و قطعا نیاز به مطالعه وکار بیشتری دارم واطلاعاتم در خصوص مقاله نویسی ضعیف هست
با سلام
وقت شما به خیر
بسیار خوشحالم که به این زمینه علاقه مند هستید.
در ابتدا لازم است تا حدودی با روش تحقیق آشنا باشید.
اما به هر حال مجموعه زیر میتواند کمک زیادی به شما بنماید.
https://faradars.org/courses/fvacw96042-principles-of-writing-scientific-article
همچنین آدرس زیر را نیز مشاهده نمایید.
https://faradars.org/how-to-learn/academic-writing
سلام استاد وقتتون بخیر؛ نمرات میانترم مبانی مدیریت دولتی رو کی اعلام میکنید؟
با سلام
بعد از ثبت پاسخها در بخش view accuracy می توانستید پاسخ خودتان و پاسخ صحیح را تطابق دهید.
به هر حال نمره نهایی شما به زودی در سامانه گلستان ثبت خواهد شد. و شما قادر به مشاهده آن هستید.
با سلام و عرض ادب
وقتتون بخیر
استاد نمرات پایانی مبانی دولتی رو کی اعلام میکنید؟؟
با سلام
در یکی دو هفته آینده (پس از اتمام امتحانات پایان ترم)، در سایت گلستان ثبت میگردد.